Wie in zijn woning nog geen rookmelders heeft gehangen, heeft nog 2 maanden de tijd om zijn huiswerk te maken. Vanaf 1 januari 2020 moet elke woning in Vlaanderen uitgerust zijn met deze toestelletjes die het leven van u en uw dierbaren kunnen redden. Dat hebben de Vlaamse regeringspartijen N-VA, CD&V en Open VLD drie jaar geleden al beslist en nu komt de deadline dus heel nabij.

Sinds 2013 was het in huurwoningen en nieuwbouwwoningen al verplicht om één rookmelder per verdieping te hebben. Nu wordt die verplichting uitgebreid naar álle woningen in Vlaanderen. De algemene verplichting komt er om het grote aantal doden door woningbranden in Vlaanderen naar beneden te krijgen. België scoort op dit vlak namelijk opvallend slecht: de afgelopen vijf jaar vielen er telkens tussen de 53 en 77 doden bij woningbranden en er is geen dalende trend merkbaar.

Hoe komt het nu dat we zo slecht scoren? Dat blijkt vooral aan de slechte veiligheidscultuur in ons land te liggen. “Velen zijn zich er niet van bewust dat een brand ook bij hen thuis kan uitbreken”, verklaart Bert Brugghemans, woordvoerder van Netwerk Brandweer, de koepel van alle Vlaamse brandweerkorpsen. “Daarom is het belangrijk dat rookmelders verplicht worden”, gaat Brugghemans voort. “Er komt geen grootschalige controleactie. Het is immers niet de bedoeling om de mensen te gaan pesten.” De verplichting zal ook geen gevolgen hebben voor uw brandverzekering, want verzekeraars verplichten geen rookmelders. “We bekijken het vooral positief, zegt brandweerman Brugghemans. “Rookmelders redden levens en wij stimuleren mensen om ze zo veel mogelijk op te hangen.

“Wij vragen mensen wel om hun rookmelders te registreren. Dit kan online, via de website hangrookmelders.be.” Op die manier kan de brandweer een globaal beeld krijgen van het aantal rookmelders dat geïnstalleerd is.

Positief daglicht

Om rookmelders in een positief daglicht te stellen, lanceert Netwerk Brandweer ook een grootschalige campagne, met de slogan ‘En plots klinkt een rookmelder als muziek in de oren’. Rookmelders worden immers nog vaak gezien als iets negatiefs. “Ze maken veel lawaai, je moet de batterijen soms vervangen”, stelt Bert Brugghemans vast. “Maar wij bekijken rookmelders als een heel belangrijk geluid.” Een geluid dat levens kan redden.

"Vooral ‘s nachts kunnen rookmelders van levensbelang zijn", legt Brugghemans uit. “Wanneer er ‘s nachts brand uitbreekt, dan ruik je die brand niet, word je er niet wakker van, maar dankzij een rookmelder word je bij brand wakker en kan je veilig evacueren."

Welke toestellen kopen?

Waar moet je nu op letten als je rookmelders koopt? “Je moet vooral zien dat je een rookmelder koopt die tien jaar meegaat”, zegt Bert Brugghemans. “Dat is niet alleen wettelijk verplicht, maar het maakt je ook het leven gemakkelijker. Als je een andere rookmelder koopt, met een vervangbare batterij, dan krijg je regelmatig irritante piepgeluiden die ervoor waarschuwen dat je de batterij moet vervangen. Rookmelders met een batterij die tien jaar meegaat, zijn heel gemakkelijk te vinden: je vindt ze in elke doe-het-zelfwinkel.” Wel moet je maandelijks een keer testen of ze nog werken, meestal gebeurt dit met een simpele druk op de knop.

Waar ophangen?

Het uitgangspunt is dat je minimaal één rookmelder per verdieping moet ophangen. Maar waar precies? Op de evacuatieweg tussen de slaapkamers en buitendeur. Op die weg moeten rookmelders hangen, op elke verdieping. Concreet gaat het in de meeste woningen om de nachthal, zowel boven als beneden. “Als je op die plek rookmelders hangt en er ontstaat rook, krijg je onmiddellijk een alarm en kan je jezelf nog in veiligheid brengen. Dus als je maar twee rookmelders hangt, hang ze dan in de nachthal, zowel op het gelijkvloers als op de hogere verdiepingen”, besluit Bert Brugghemans.

Waar niet?

“Maar eigenlijk kan je niet te veel rookmelders hangen.” Zo raadt Brugghemans aan om rookmelders te hangen waar het risico op brand het grootst is. “Je zou misschien spontaan ook denken aan de keuken, de badkamer of de garage omdat op die plekken snel vuur kan ontstaan. Maar dat zijn geen goede plaatsen om rookmelders te hangen omdat de toestellen daar heel vaak vals alarm kunnen geven.” Het is beter om rookmelders in de aanpalende kamers te voorzien.

Daarnaast is het aangewezen om een rookmelder op te hangen in de kamer waar de droogkast eventueel staat, “want dat is een plaats waar we heel vaak brand zien ontstaan”, legt Bert Brugghemans uit. Een droogkast wordt namelijk heel warm en in combinatie met stof kan hier, zeker bij slecht onderhoud, snel brand ontstaan.

Tot slot is het ook aangewezen om een rookmelder op te hangen op de plek waar je je telefoon oplaadt, omdat het risico bestaat dat de batterij in brand vliegt. Hetzelfde geldt voor batterijen van elektrische fietsen, wanneer die opgeladen worden. “Het gevaar is niet extreem groot”, relativeert Brugghemans “maar het is gewoon heel belangrijk om in deze risicoruimtes rookmelders te voorzien”. Brugghemans raadt ook aan om toestellen met batterijen niet op te laden wanneer je niet in de buurt bent.